به گزارش پایگاه خبری «عصر نمایشگاه » به نقل از ایسنا، در میزگردی با حضور تعدادی از فعالان صنعت نمایشگاه، جایگاه، مشکلات و چشم‌اندازهای این صنعت بررسی شد.

نمایشگاه، محلی برای بازاریابی و گردهمایی تجار

کیان معتمدی، مدیرعامل شرکت نمایشگاهی نوژن‌راد در این میزگرد در خصوص چشم‌اندازهای صنعت نمایشگاهی در کشور گفت: ما سال‌ها تحریم بودیم و تعامل ما با صنایع نمایشگاهی دنیا خیلی محدود بود و مشکلاتی هم در جذب غرفه‌دار خارجی وجود داشت. خوشبختانه شرایط درحال تغییر است و شرکت‌های خارجی علاقه‌مند هستند که وارد بازارهای ایران شوند. نمایشگاه هم مناسب‌ترین و ارزان‌ترین دروازه ورود به بازار یک منطقه و بهترین کانال برای ارتباط با بازار داخلی ایران است؛ اما سیاست‌گذاری‌ها هنوز متکی بر نگرشی است که از پیش طراحی شده. در این زمینه نیازمند بازنگری در سیاست‌ها توسط مسئولان وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان توسعه تجارت هستیم.

وی اضافه کرد: تاکنون امکان حضور موثر شرکت‌های خارجی در بازار ایران وجود نداشت و صنایع ما از مزایای این تعامل بی‌بهره بودند. اکنون این موقعیت نیاز به ایجاد تسهیلات بهتر برای برگزارکنندگان نمایشگاه دارد.

معتمدی افزود: اگر ما به نمایشگاه به عنوان یک ابزار ایده‌آل برای ورود به یک بازار نگاه کنیم، باید بتوانیم تسهیلاتی برای رفع مشکلات برگزارکنندگان در سیاست‌گذاری‌های کلان در نظر بگیریم تا بتوانیم با کشورهای همسایه در برگزاری نمایشگاه رقابت کنیم و هم بتوانیم از نظر کمیت تعداد حضور کشورهای خارجی را افزایش دهیم.

هزینه‌های برگزاری نمایشگاه بر دوش برگزارکننده

این کارشناس صنعت نمایشگاهی در ادامه گفت: امروز شرکت‌های نمایشگاهی می‌خواهند نمایشگاهی براساس چیزی که در دنیا مرسوم است برگزار کنند و آن را به عنوان یک کسب‌وکار تجاری برای خود تعریف می‌کند که در آن باید منافعی ایجاد شود، ولی یکی از مشکلات ما تعرفه‌هایی است که برای برگزارکننده تعیین می‌شود. مثلا در قیمت‌گذاری اجاره‌بهای غرفه و میزان فروش استدلال می‌شود که می‌خواهند از مصرف‌کننده فضا که غرفه‌دار است، حمایت کنند.

مدیرعامل شرکت نمایشگاهی نوژن‌راد با اشاره به روند رایج در برگزاری نمایشگاه‌های خارجی گفت: در بسیاری از نمایشگاه‌های بزرگ دنیا، برگزارکننده سود خوبی از برگزاری نمایشگاه کسب می‌کند ولی در نمایشگاه‌های ما، تلاش برگزارکننده این است که درنهایت ضرر نکند. برگزارکننده باید هزینه تبلیغات، غرفه‌آرایی، هزینه‌های جانبی و سربار را پرداخت کند و سود تعیین شده کفاف کار او را نمی‌دهد. پس مجبور است از برخی خدمات نمایشگاهی که در دنیا عرف است، صرفنظر کند و به شکل دیگری درآمد کسب کند. مثلا اسپانسر جذب کند یا کتاب نمایشگاه را بفروشد. درصورتی که در هیچ کجای دنیا، کتاب نمایشگاه فروش نمی‌رود مگر نمایشگاه‌هایی که خیلی بزرگ هستند و کتاب آن یک دایرکتوری محسوب می‌شود.

وی همچنین تاکید کرد: از طرفی برگزارکننده برای جذب غرفه‌دار خارجی مجبور است نماینده بگیرد؛ زیرا نمی‌توانیم برویم در کشورهای دیگر غرفه بفروشیم و یک نماینده هم 15 تا 20 درصد کمیسیون می‌گیرد. در صورتی که میزان سود تعیین شده برای برگزارکننده کمتر از این است و ماحصل کار این می‌شود که بار بین‌المللی نمایشگاه بسیار سبک ‌شود. در گذشته بخشی از این مشکلات مربوط به تحریم‌ها بود ولی بخش مهم دیگری مربوط به تحریم‌هایی است که خودمان علیه خودمان انجام داده‌ایم.

وی پیشنهاد داد: تعرفه‌ها باید بازنگری اساسی شوند، صدور مجوزها آسان شود و رقابت در برگزاری نمایشگاه شکل بگیرد.

وی ادامه داد: از طرفی فضای لازم برای حضور شرکت‌ها در نمایشگاه وجود ندارد. در همین فضای بی‌رقابتی که ظرفیت نمایشگاه به سرعت پر می‌شود، دیگر شرکت‌ها که به علت کمبود فضا نتوانستند ثبت‌نام کنند، کجا باید بروند. از طرفی نمایشگاه‌ها در ایران انحصاری است. در هیچ کجای دنیا مرسوم نیست که برای یک صنعت در هرسال تنها یک نمایشگاه برگزار شود. در فضای رقابتی تفاوت میان برگزارکننده خوب و برگزارکننده معمولی شناخته می‌شود.

برگزاری کلیه نمایشگاه‌های تخصصی در شهرها توجیه ندارد

وی در خصوص برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی بین‌المللی در سایر شهرهای کشور که مرکز صنعت ویژه‌ای هستند، گفت: شاید در برخی عناوین نمایشگاهی بتوان این کار را انجام داد و در بسیاری از آنها نه. چون تمرکز اقتصادی ما در تهران است. در برخی کشورها پایتخت سیاسی و اقتصادی جداست ولی در ایران این‌طور نیست و اغلب تصمیم‌گیری‌ها در تهران است. بنابراین این کار توجیه اقتصادی ندارد.

معتمدی با اشاره به مشکلات شکل‌گیری نمایشگاه‌های جدید نیز افزود: در ایران هنگامی که یک نمایشگاه برای بار نخست می‌خواهد برگزار شود و سابقه طولانی ندارد، جایی در محل دور از دسترس نمایشگاه به آن اختصاص می‌دهند در صورتی که باید به نمایشگاه‌های جدید اهمیت داد نه به نوپا بودن. در کنار این نمایشگاه‌هایی با عنوان‌های فوق‌تخصصی برگزار می‌شود که هیچ توجیهی ندارد.

این کارشناس صنعت نمایشگاهی درباره برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی نیز عنوان کرد: تخصصی شدن نمایشگاه‌ها اگر بدون مطالعه باشد، نه‌تنها هیچ مزیتی ندارد، بلکه ضرر هم دارد. مثلا اگر نمایشگاهی برگزار کنیم که کار مطالعاتی روی آن انجام شده و عنوان موثری دارد، به ما می‌گویند فضا نداریم؛ در حالی که نمایشگاهی برگزار می‌شود که پس از چند دوره برگزاری، فقط پنجاه غرفه دارد؛ یا نمایشگاه‌هایی هست که عنوان آن تعریف شده و فضا هم از شرکت سهامی نمایشگاه‌ها رزرو شده ولی اصلا برگزار نمی‌شود.

نیازمند توسعه فضای نمایشگاهی هستیم

مدیرعامل شرکت نمایشگاهی نوژن‌راد افزود: برگزاری یک نمایشگاه تخصصی اگر حمایت نشود، هرگز پا نمی‌گیرد. برای نمونه در نمایشگاه صنعت ساختمان تهران از حدود 50 شرکت تولیدکننده کاشی سرامیک، تنها 4 یا 5 شرکت می‌توانند حضور داشته باشند و دلیل آن محدودیت فضا است. از طرفی نمایشگاه تخصصی کاشی و سرامیک را داریم که سرمایه‌گذاری سنگینی برای این صنعت در کشور صورت گرفته و نمایشگاه آن نیز نیاز به حمایت دارد؛ یعنی به شکلی باید منافع ملی و چشم‌اندازهای صنعت را در نظر بگیریم و نمایشگاه‌ها را حمایت کنیم. در حین برگزاری این نمایشگاه، نمایشگاه دیگری که آن را تضعیف می‌کند، باید با محدودیت‌هایی باشد تا از تاثیر آن کاسته شود.

معتمدی درباره سایر حمایت‌ها از صنعت نمایشگاه گفت: حمایت از نمایشگاه تنها این نیست که بزرگ شود. یک نمایشگاه وقتی در سطح بین‌المللی برگزار می‌شود، کشورهای دیگر به عنوان غرفه‌دار و بازدیدکننده شرکت می‌کنند. این موضوع ارزآوری و اشتغال‌زایی دارد؛ مثل سرویس‌های جانبی که به آن‌ها ارایه می‌شود. وقتی نمایشگاه را در حد کوچکی بدون حمایت رها می‌کنیم، ارزش واقعی خود را پیدا نمی‌کند.

صنعت نمایشگاهی در ایران راه بیفتد، بسیاری از نمایشگاه‌های منطقه تعطیل می‌شود

وی با اشاره به اهمیت نمایشگاه‌ها برای بازاریابی صنایع افزود: در بسیاری از صنایع ما سرمایه‌گذاری سنگینی صورت گرفته و صاحبان آنها دنبال بازار می‌گردند. ما باید کاری کنیم که بازار خارج به ایران بیاید. همچنین باید بتوانیم نمایشگاه‌های خود را در سطح منطقه بشناسانیم. همانطور که می‌بینید نمایشگاه‌هایی در امارات، ترکیه و... برگزار شده که در خود آن کشور یا شهر بازاری برای نمایشگاه وجود ندارد ولی از افریقا، اروپا و آسیا در آن شرکت می‌کنند و نیازهای خود را تامین می‌کنند.

مدیرعامل شرکت نمایشگاهی نوژن‌راد تاکید کرد: ما از نظر مسیر تزانزیت یا هاب توزیع کالا موقعیت ایده‌آلی داریم و اگر صنعت نمایشگاهی در ایران راه بیفتد، بسیاری از نمایشگاه‌های منطقه تعطیل می‌شود زیرا در ایران بازارهای بالقوه وجود دارد. حتی در مسیرهای پرواز هم ایران بهترین هاب منطقه بین شرق و غرب است.

فضای نمایشگاهی نیازمند مدرن‌سازی

علی شالباف، مدیرعامل شرکت نمایشگاهی متحدان‌آریا هم در این میزگرد با اشاره به جایگاه نمایشگاه در معرفی رشد کشور اظهار کرد: نمایشگاه یکی از مناسب‌ترین بسترها برای معرفی توانایی‌های صنعتی هر کشور است. به واسطه تحریم‌ها، تنها شرکای تجاری ایران محدود به کشورهایی مانند چین و ترکیه بود و کشورهای اروپایی امکان ورود تجاری به ایران را نداشتند. در ماه‌های اخیر با توجه به چشم‌اندازهایی که ایجاد شده، مطالعات و رایزنی‌های اولیه آغاز شده. هیات‌های تجاری متعدد از کشورهای مختلف با شرکت سهامی نمایشگاه‌های ایران و سازمان توسعه تجارت ایران، وارد تعامل شده‌اند.

مدیرعامل شرکت نمایشگاهی متحدان‌آریا همچنین گفت: از طرفی ما با امکانات و ساختار فضای نمایشگاهی هم با مشکل مواجه هستیم. سالن‌ها و فضای فعلی نمایشگاه‌های بین‌المللی کشور در سال 47 و 48 ساخته شده. طی این دهه‌ها، تعداد معدودی از سالن‌ها توسط واحد فنی شرکت سهامی نمایشگاه‌ها بازسازی شده ولی ساختارهای فضای نمایشگاهی روز دنیا با چیزی که در تهران داریم متفاوت است. فضای فعلی پاسخگوی نمایشگاه‌های داخلی هم نیست و ما نیاز به سرمایه‌گذاری و احداث سالن‌های مجهز و مدرن نمایشگاهی در تهران و کلانشهرها داریم.

وی تصریح‌کرد: از طرفی ضمن کمبود نمایشگاه و فضای نمایشگاهی در تهران ما با تعداد زیادی تقاضای جدید برای برگزاری عناوین تخصصی جدید روبرو هستیم که شرکت سهامی نمایشگاه‌ها نمی‌تواند زمان و سالن مناسب در اختیار آنها بگذارد. همچنین نمایشگاه‌ها تخصصی‌تر می‌شوند و ما با چنین فضایی نمی‌توانیم با جهت‌گیری دنیا جلو برویم ولی از نمایشگاه‌های تخصصی نیز نباید غافل شویم زیرا تخصصی‌تر شدن نمایشگاه باعث می‌شود بازدیدکنندگان و شرکت‌ها تعامل بهتری با هم ایجاد کنند.

نمایشگاه و نمایشگاه‌دار نیازمند حمایت و تقویت است

این کارشناس صنعت نمایشگاه با اشاره به هزینه‌های برگزاری نمایشگاه تاکید کرد: برای درنظر گرفتن یک سود منطقی، برگزارکننده نمایشگاه باید این اختیار را داشته باشد تا متناسب با موضوع نمایشگاه و میزان استقبالی که از آن می‌شود، بتواند سرویس‌های جانبی ارائه کند. اگر قرار است نظارتی بر اجاره‌بهای غرفه باشد، با دید حمایت از برگزارکننده هم باشد در غیر این صورت چاره‌ای ندارند جز اینکه به سمت راهکارهایی بروند که هزینه تامین شود که در این صورت ممکن است نمایشگاه حداقل استانداردها را داشته باشد.

مدیرعامل شرکت نمایشگاهی متحدان‌آریا همچنین به تقویت نمایشگاه‌های تخصصی اشاره کرد و گفت: تقویت نمایشگاه‌های تخصصی باید از چند جهت اتفاق بیفتد. یکی فرهنگ‌سازی است و شرکت‌هایی که در این زمینه فعال هستند، باید از رویداد تخصصی صنعت خود حمایت کنند. زمانی که یک برگزارکننده عنوان نمایشگاهی جدیدی پیشنهاد می‌دهد و سازمان توسعه تجارت بر اساس مطالعات مجوز می‌دهد، باید از آن حمایت هم بکند.

وی تاکید کرد: نمایشگاه‌هایی که در ایران و با وجود محدودیت‌ها برگزار می‌شود، از نظر ارگانیزه کردن برابر با بسیاری از نمایشگاه‌های بزرگ و جهانی است. به‌ویژه اینکه برگزاری آن در دست بخش خصوصی است که برای بقای خودشان تلاش می‌کنند و نمایشگاه‌ها به بهترین شکل برگزار می‌شود.

تقویم نمایشگاهی شهرها متناسب با ظرفیت‌های منطقه تعیین شود

شالباف با اشاره به شرایط فعلی نمایشگاه‌ها گفت: در سال‌های اخیر اتفاق تلخی در راه‌اندازی فضای نمایشگاهی افتاد. ما الان در کلیه مراکز استان‌ها فضای نمایشگاهی داریم و حتی در برخی مراکز استان‌ها چند مرکز برای برگزاری نمایشگاه وجود دارد. این موضوع از این نظر که محلی برای معرفی توانمندی‌های صنعتی استان‌ها است، خوب است اما چیزی که به آن آسیب می‌زند، این است که تمامی مراکز نمایشگاهی و شهرها، تقویم نمایشگاهی را مانند هم تنظیم می‌کنند. یعنی اگر قرار است هر سال در تهران 80 عنوان نمایشگاهی برگزار شود، سایر استان‌ها هم می‌خواهند همان عناوین را برگزار کنند.

مدیرعامل شرکت نمایشگاهی متحدان‌آریا ادامه داد: شاید برای برخی کالاها مانند مبلمان، کامپیوتر و... برگزاری نمایشگاه‌های مشابه توجیه داشته باشد، ولی نمایشگاه‌های تخصصی باید به تناسب ظرفیت‌های استانی باشد. ما برای فعالان صنعت مشخص کردیم که کدام نقطه در ایران برای آنها بازار هدف مناسبی است. در غیر این صورت صنایع و برگزارکنندگان دچار زیان‌های مادی و غیرمادی می‌شوند. نمایشگاه‌های تخصصی باید کنترل شوند و متناسب با پتانسیل منطقه و استان هدف‌گذاری شوند. لزومی ندارد در تمام مراکز نمایشگاهی استان‌ها همه نمایشگاه‌ها برگزار شود. از طرفی یک واحد صنعتی اگر بخواهد در تمام استان‌ها در نمایشگاه حضور داشته باشد باید یک دپارتمان عریض و طویل برای حضور نمایشگاهی تاسیس کند در صورتی که این کار هیچ توجیه اقتصادی ندارد.

حمایت از نمایشگاه در جیب اقتصاد خودمان می‌رود

شالباف به حمایت‌های لازم از صنعت نمایشگاه نیز اشاره کرد و افزود: باید به نمایشگاه‌ها یارانه تعلق پیدا کند. بسیاری از نمایشگاه‌ها که می‌توانستند کلیدی شوند و امکان بین‌المللی شدن داشتند و شرکت‌های خارجی هم در آن حضور می‌یافتند اما به دلیل عدم حمایت و کارشکنی طرف‌های خارجی بیش از دو یه سه دوره برگزار نشد. همچنین تعرفه‌های واگذاری و تعرفه‌های گمرکی نیاز به بازبینی جدی دارند.

وی ضمن مقایسه نمایشگاه‌های برگزار شده در کشورهای همسایه تاکید کرد: یکی از دلایلی که ترکیه در صنعت نمایشگاه قوی شده و صنایع ترکیه در دیگر نمایشگاه‌های خارجی حضور دارند حمایت‌های دولتی است. زیرا 50 درصد هزینه‌های حضور در آن نمایشگاه‌ها توسط دولت پرداخت می‌شود. بنابراین فعالان صنعت با هزینه پایین می‌توانند در بسیاری از نمایشگاه‌های دنیا حضور داشته باشند، توان صنعتی خود را معرفی کنند و حتی به آن بازارها راه پیدا کنند. درحالی که اگر صنعتگران ما بخواهند در نمایشگاهی در کشور دیگر حضور پیدا کنند باید هزینه‌های زیادی برای غرفه، اقامت، حمل‌ونقل، نیروی انسانی و... پرداخت کنند، پس شرکت نمی‌کنند.

هماهنگ نبودن رایزنان بازرگانی با فعالان نمایشگاهی

روح الله حمیدیان، فعال صنعت نمایشگاهی نیز در این میزگرد به اصطلاح رایجی در بورس اشاره کرد و گفت: اصطلاحی درباره بورس وجود دارد و گفته می‌شود بورس، دماسنج اقتصاد است. ولی در واقع نمایشگاه هم همین کارکرد را دارد؛ زیرا صنایع اگر ضعیف باشند، تمام نمایشگاه‌ها در وسعت کمتری برگزار می‌شوند و شرکت‌های بزرگ کمتر حضور پیدا می‌کنند و این بر بازار صنایع تاثیر دارد.

وی ضمن اشاره به رایزنی تجاری با سفارتخانه‌ها افزود: باید از خود بپرسیم که آیا صنعت نمایشگاهی توانسته اطلاعات کافی و خوبی به رایزنان تجاری و سفارتخانه‌ها ارایه کند؟ الان میان رایزنان بازرگانی با فعالان نمایشگاهی ارتباط و هماهنگی وجود ندارد. یک نکته مهم برندینگ نمایشگاهی است. بجز تعداد محدودی از نمایشگاه‌ها، در این حوزه فعالیتی وجود ندارد تا بتوانند به عنوان یک برند نمایشگاهی خود را در سطح بین‌المللی تبلیغ کنند.

حمیدیان تصریح‌کرد: ما در بحث ارتباط با رسانه‌ها هم ضعف داریم و صنعت نمایشگاهی و رسانه‌ها نتوانستند ارتباط خوبی داشته باشند. فعالان نمایشگاهی، ترس دارند از اینکه به سراغ رسانه‌ها بروند. به همین علت بجز نمایشگاه‌های خیلی بزرگ و معروف، سایر نمایشگاه‌ها در رسانه‌ها تبلیغ نمی‌شوند. در تبلیغات شهری هم تنها نمایشگاه‌های معروف حضور دارند.

وی با اشاره به موضوع استانداردسازی نیز گفت: چندسال پیش یک اقدام مثبت در سازمان توسعه و تجارت درباره استانداردسازی در حال انجام بود که بر اساس آن استانداردهای نمایشگاه، هزینه‌هایی و... تعیین می‌شد. البته یکی از اشکالات آن این بود که تمام هزینه‌ها را به برگزارکنندگان محول می‌کرد، بدون اینکه سنجشی درباره هزینه‌های مجری نمایشگاه داشته باشد. اما اقدام برای استانداردسازی، مثبت بود که نیمه‌کاره رها شد.

وی ضمن تایید سخنان همکاران خود، عنوان کرد: موضوعی که چندسال است از آن صحبت می‌شود اما اجرا نشده این است که هر استان انواع نمایشگاه‌ها را برگزار می‌کند، بدون اینکه تعریفی از نمایشگاه ملی، منطقه‌ای و... داشته باشد یا به ظرفیت صنایع در هر استان توجه کند. ما تقویم نمایشگاهی داریم اما تقویمی که هر استان یا مرکز برای خود منتشر می‌کند. ولی یک تقویم نمایشگاهی که کل نمایشگاه‌ها را پوشش دهد تا بر اساس آن صنایع بتوانند برای حضور در آن برنامه‌ریزی کنند نداریم. در نمایشگاه‌های منطقه‌ای هم با توجه به ظرفیت‌ استان و صنایع مرتبط نمایشگاه‌هایی برگزار می‌شود که معمولا کار موفقی است. این مستلزم هماهنگی دستگاه‌های استان با برگزارکنندگان و صنایع است.

نمایشگاه یک مزاحم شهری نیست

حمیدیان به لزوم حمایت‌های چندجانبه از صنعت نمایشگاه اشاره کرد و گفت: حمایت صرفا مالی نیست. باید نقشی برای صنایع نمایشگاهی در برنامه‌های توسعه پیش‌بینی شود. هنگامی که این اتفاق افتاد، باید قوانین بررسی و تصویب شود و دیگر نهادها نیز با شرکت‌های نمایشگاهی همکاری کنند نه اینکه همان فضا را هم از آنها بگیرند. در شرایطی که شهرداری بتواند محلی برای کسب درآمد شهروندان ایجاد کند، کسی را نمایشگاه را به عنوان عامل ترافیک، مزاحم و... نمی‌شناسد. همچنین در اغلب مراکز نمایشگاهی ایران سیستم حمل‌ونقل در روزهای نمایشگاه در اختیار غرفه‌دار و بازدیدکننده قرار نمی‌گیرد و همین موضوع باعث ایجاد دلخوری در نهادهای مختلف می‌شود.

جهت دریافت آخرین اخبار از طریق تلگرام به کانال اختصاصی عصر نمایشگاه (http://telegram.me/asrenamayeshgah) بپیوندید. برای دریافت آخرین نسخه از نرم افزار تلگرام اینجا را کلیک کنید.