محمد جواد قنبری از چهره های باتجربه صنعت نمایشگاهی کشور و معاون امور نمایشگاهی شرکت سهامی نمایشگاههای بین المللی  تاکنون منشا بکار گیری شیوه های علمی، حرفه ای و نوین در صنعت نمایشگاهی کشور بوده است. متن مصاحبه شماره 33 نشریه نمایشگاه با ایشان را در ادامه می خوانید.

جایگاه فعلی صنعت نمایشگاهی در ایران را چگونه ارزیابی می کنید و آیا صنعت نمایشگاهی جایگاه مناسب خود را در برنامه ریزی  ها و  تصمیم گیری های کلان کشور دارا می باشد؟
صنعت نمایشگاهی می توان گفت بیش از نیم قرن در کشور ما فعالیت رسمی دارد و سازمان ها و نهاد های مربوط به این صنعت در کشور تشکیل شده است.
در طول دهه های گذشته صنعت نمایشگاهی کشور توانسته است به مجامع بین المللی راه پیدا کند و به عضویت نهادهای بین المللی مانند BIE و UFI  در آمده و رای و نظر ایران در این نهاد ها مورد توجه و حائز اهمیت بوده است.
هم اکنون به جرات می توان گفت که کشور ما از حیث توان برگزاری نمایشگاه ها به خصوص در حوزه داخلی به توانمندی خاصی رسیده و این پتانسیل و توانمندی را نیز دارد که در حوزه های خارجی بسیار قوی تر از این ظاهر شود و این توانایی در بدنه صنعت نمایشگاهی کشور است به این معنی که ما صرفا نباید شرکت سهامی نمایشگاه های بین المللی را در نظر داشته باشیم. بدنه ی صنعت نمایشگاهی کشور در دو دهه گذشته تغییرات زیادی را شاهد بوده است. این تغییرات هم درحوزه برگزاری نمایشگاه ها بوده و برگزار کنندگان جدیدی که آمده اند دانش کار خود را ارتقا داده اند و هم در حوزه ی خدمات نمایشگاهی مانند غرفه سازی و امثالهم بوده است.

به هر حال این ظرفیت خوشبختانه در کشور ما وجود دارد وقتی می بینیم که در کشورهای اطراف بسیاری از برگزارکنندگان آن کشور ها شرکت های خارجی هستند و عمدتا شرکت های اروپایی هستند. البته این موضوع شاید از جهاتی مانند تقویت استانداردهای بین المللی در نمایشگاه ها شاید خوب باشد اما اعتقاد ما این است که شرکت های داخلی یک کشور باید به یک ظرفیت و توانمندی قابل توجه در برگزاری نمایشگاه ها دست یابند و به خود متکی باشند.خوشبختانه حرکت این صنعت در کشور ما به این سمت و سو بوده است و این توانایی هم وجود دارد.

در شرایط حاضر که  با یک سری مشکلات اقتصادی از جمله تحریم ها مواجه هستیم  صنعت نمایشگاهی نیز بی تاثیر از این شرایط نبوده است. ما سعی کردیم که علیرغم این شرایطی که ایجاد شده فرصت های جدیدتری را ایجاد کنیم.  هم اکنون علیرغم کاهش متراژ ارزی و حضور شرکت های خارجی را در مجموعه فعالیت های نمایشگاهی داریم اما این شرایط فرصتی را برای شرکت های داخلی ایجاد کرده تا بتوانند از این فرصت برای نمایش بیشتر توانمندی های خود استفاده کنند.
  هم اکنون طبق قوانین و سیاست های کنونی برای ورود برخی کالاها ممنوعیت ایجاد شده است که اینها نیز فرصتی ایجاد میکند که تولید کنندگان داخلی به سمت افزایش کیفیت و توانمندی های تولیدی خود حرکت کنند و از این فرصت نهایت استفاده را ببرند.

صنعت نمایشگاهی نیز در این زمینه تلاش دارد به سهم خود در جهت وظایف ذاتی خود مانند ارتقاء هدفمند صادرات و شناسایی درست بازارهای صادراتی گام بردارد.
توجه بیشتر به کشورهای همسایه در این شرایط وکمک به حضور شرکت های ایرانی برای حضور در نمایشگاه های کشور های همسایه از برنامه های جاری ما در شرکت سهامی نمایشگاه های بین المللی است و اخیرا نیز موفق به عقد تفاهم چند  نامه همکاری نمایشگاهی شده ایم.
نکته ای که در حال حاضر  با توجه به نرخ ارز و پایین بوده بهای تمام شده کالا در کشور نسبت به کشورهای همسایه باید توجه داشت این است که صادرات ما نیز نباید بدون برنامه و بی حساب باشد. سیاست گذاری های صادراتی باید هدفمند باشد و ارزش گذاری کالاها به درستی انجام شود و کالاها صرفا به دلیل قیمت پایین صادرنشوند. نفوذ در بازار کشورهای هدف باید ماندگار باشد و ما نباید بازاری را  که بدست می آوریم زود از بدهیم.

فعالیت های نمایشگاهی به دنبال این است که بتواند بازارها را خوب شناسایی کند و نوع کالاهای قابل رقابت کشور را خوب تشخیص دهد و شرکت هایی که در این زمینه ها فعالیت می کنند را با یارانه هایی که در نظر گرفته شده در جهت حضور در نمایشگاه های مربوط در کشورهای مختلف یاری کند.

درباره تفاهم نامه های همکاری نمایشگاهی که اخیرا منعقد شده است توضیحاتی را بفرمایید.
در ماه های اخیر با کشورهای ایتالیا و هلند تفاهم نامه نمایشگاهی داشتیم. با هلندی ها یک تفاهم نامه 3 ساله منعقد شد تا زمینه حضور شرکت های ایرانی را که در زمینه گل و گیاه توانمند هستند در نمایشگاه گل و گیاه آمستردام هلند فراهم کنیم که امسال هم این اتفاق افتاد و 13 شرکت ایرانی در این نمایشگاه حضور پیدا کردند. این اتفاقات نقش شرکت سهامی نمایشگاه های بین المللی جمهوری اسلامی ایران را در حمایت از تولیدات داخلی را نشان می دهد به طوری که با حمایت این شرکت هزینه حضور شرکت های تولید کننده ایرانی در نمایشگاه های خارجی تا 80 درصد کاهش می یابد و این اتفاق خوبی است که تولید کننده ما نگران هزینه های بالا جهت حضور در نمایشگاه های خارجی و حضور در بازارهای صادراتی نباشد. در نمایشگاه ساختمان ایتالیا نیز این تفاهم نامه برای حضور شرکت های ساختمانی ایران در نمایشگاه ساختمان بولونیا منعقد شده و اخیرا نیز با حمایت شرکت سهامی 11 شرکت ایرانی در نمایشگاه پلاستیک و پتروشیمی ترکیه در استانبول حضور پیدا کردند در حالی که ما چند سالی بود که در این نما یشگاه حضور نداشتیم و مجددا حضور و حمایت ما در این نمایشگاه احیا شد و بنابر سیاست گذاری های جدید و تاکید وزیر محترم صنعت معدن تجارت حضور در نمایشگاه های کشورهای همسایه تقویت خواهد شد و این محاسن بسیار زیادی دارد چرا که هم بافت جمعیتی شناخته شده است هم فرهنگ ها نزدیک تر است و هم دسترسی ها و حمل و نقل کالا ها اسان تر هستند. شرکت سهامی نمایشگاه بالطبع این رویکرد را دارد و  روسیه ،عراق، عمان، پاکستان و دیگر کشورهای همسایه را در نظر داریم فرصت ها را شناسایی و هزینه های حضور در آنها را برای تولید کننده گان کاهش دهیم. همینجا هم از شرکت های ایرانی دعوت می کنیم با توجه به تقویم سال  1398 که با نگرش جدیدی تنظیم خواهد شد و  نمایشگاه های متعددی را حوزه های مختلف و در صنایع مختلف هدف گزاری  کرده ایم برای حضور در آنها برنامه ریزی کنند.
همچنین نشست هایی که با معاونت حوزه علمی و فناوری ریاست جمهوری داشتیم تا بتوانیم شرکت های دانش بنیان و استارت اپ ها را برای حضور در نمایشگاه های خارجی مورد نظر انها حمایت کنیم. با سازمان توسعه تجارت نیز در جهت شناسایی بازارهای هدف همکاری تنگاتنگی آغاز شده تا حمایت ها و یارانه ها به صورت درست و هدفمند هزینه شود.

طرح جامع راهبردی صنعت نمایشگاهی کشور در چه مرحله ای قرار دارد و نقش و تاثیر آن در صورت تصویب را چطور ارزیابی می کنید؟
بله این طرح در کمیسیون زیربنایی دولت بود و چندین جلسه مسولین شرکت سهامی در جلسات این کمیسیون حضور پیدا کردند و همچنان پیگیری ها ادامه دارد. این موضوع با وزیر پیشین صنعت معدن وتجارت مطرح شده بود و به اطلاع وزیر محترم فعلی  جناب دکتر رحمانی هم رسیده است و خوشبختانه با توجه به علاقه مندی و بازدیدهای ایشان از نمایشگاه های محتلف که حتی قبل از وزارت نیز داشته اند امید داریم انشاالله بتوانیم این طرح را به نتیجه برسانیم.
این طرح به سامان دهی فعالیت های نمایشگاهی کشور کمک خواهد کرد. در جلسه ای هم که در ابتدای مهرماه سال جاری با مدیران نمایشگاهی استان ها داشتیم توافق های خوبی صورت گرفت و برنامه ریزی های خوبی شد و بیانیه محکمی در جهت سامان دهی فعالیت های نمایشگاهی کشور صادر شد.
در آن جلسه برای تشکیل شورای راهبردی صنعت نمایشگاهی کشور متشکل از سازمان توسعه تجارت شرکت سهامی نمایشگاه های بین المللی و تشکل های صنفی این صنعت اعم از انجمن برگزارکنندگان و انجمن سایت داران تصمیماتی گرفته شد تا ما بتوانیم غالب فعالیت های صنعت نمایشگاهی کشور را از اینجا هدایت کنیم. این شورا هم اکنون فعال است و منتظر هستیم با اعلام رسمی وزیر محترم صنعت به سازمان های صنعت و معدن استان های مختلف کشور محورهای اصلی تصمیم گیری ها و فعالیت های نمایشگاهی در کل استان های کشور مراکز رسمی شرکت های نمایشگاهی استان ها باشد. این طرح جامعی است که مورد استقبال همه مراکز نمایشگاهی کشور قرار گرفت و سازمان توسعه تجارت با جدیت در حال پیگیری این موضوع است و با تحقق این موضوع ما شاهد سامانی در فعالیت های نمایشگاهی کشور خواهیم بود. ایجاد 5 منطقه نمایشگاهی نیز یکی از موضوعات این طرح است که باز هم می تواند به هماهنگی بیشتر در سامان دهی امور منجر شود. همچنین طرح رتبه بندی استان ها ست انشااله به نتیجه خواهد رسید.

ارتباط بخش خصوصی و دولتی صنعت نمایشگاهی کشور را چگونه ارزیابی می کنید؟

فعالیت های نمایشگاهی در سایت های استانی کشور که به طور کلی توسط بخش خصوصی اداره می شود. در تهران هم بیش از 90 تا 95 درصد فعالیت های نمایشگاهی توسط بخش خصوصی انجام می شود. از حدود 75 نمایشگاهی که در طول سال در سایت تهران برگزار می شود بیش از 70 نمایشگاه توسط بخش خصوصی برگزار می شود. در بحث خدمات نمایشگاهی مانند غرفه سازی و سایر خدمات نمایشگاهی و همچنین رسانه های نمایشگاهی نیز حمل و نقل و ترانسفر و هتل ها همگی توسط بخش خصوصی مدیریت می شود. تنها بخش دولتی سایت نمایشگاه بین المللی تهران است که  آن هم به دلیل سیاست دولت و عملی و اجرایی کردن سیاست های دولت است. به طور مثال دولت تصمیم می گیرد تا ارتباطات نمایشگاهی با کشورهای همسایه تقویت شود . باید یک مرجعی باشد که این سیاست ها را عملی کند.
ارتباط بخش دولتی با بخش خصوصی نیز ارتباط بسیار خوبی است ما در طول یک ماه حد اقل دوبار با اعضای انجمن برگزار کنندگان نشست هایی داریم و هر سه ماه یک بار نیز با مدیران سایت های استانی نشست هایی را برگزار می کنیم. در این نشست ها تبادل نظر انجام شده و طرح ها و نظرات دوستان در جهت انجام هر چه بهتر فعالیت های نمایشگاهی  به اشتراک گذاشته می شود.
به طورمثال به دلیل شرایط ایجاد شده در ماه های اخیر طرح خوبی  توسط انجمن برگزارکنندگان مطرح شد که  نمایندگان شرکت های خارجی در ایران معادل ریالی هزینه حضور در نمایشگاه را پرداخت کنند که این طرح عملی شد تا حضور این شرکت ها با توجه به مشکل تامین ارز تسهیل شود.
همچنین سالن 5 و سالن 38 b  نمایشگاه بین المللی توسط بخش خصوصی ساخته شده و نیز پروژه ای عظیم در دست بررسی است تا سالن های بخش شرقی نمایشگاه  سالن های بعد از سالن 8 و9 با تکنولوژی های جدید ساخته شود و سالن هایی مدرن و با امکانات بروز و منابع انرژی پاک و تجدید پذیر جایگزین شود. به هر حال ظرفیت ها در کشور ما بسیار بالاست و همه باید تلاش کنیم این ظرفیت ها و توانمندی ها محقق شود.

به زودی مدیریت جدید شرکت سهامی مشخص می شود به نظر شما اولویت های مدیر عامل جدید چه باید باشد.
در فرصت باقی مانده تا پایان دولت یازدهم باید مدیریت شرایط فعلی و ارائه راهکارهایی برای عبور از این شرایط دشوار اقتصادی و حفظ شاکله صنعت نمایشگاهی و سامان دهی صنعت نمایشگاهی کشور و ایجاد یک نظام درست در بدنه صنعت نمایشگاهی کشور را در نظر داشت.
خوشبختانه ریاست سازمان توسعه تجارت جناب اقای مودودی نیز تفکر نمایشگاهی دارند و در این زمینه افکار و ایده های بسیار خوبی دارند و ریاست جدید شرکت سهامی از این امتیاز برخوردار است تا از همراهی ایشان در ارتقای صنعت نمایشگاهی برخوردار شود.
همچنین ما باید ارتباطات بین المللی خود را تقویت کنیم و همچنین هوشمند سازی فعالیت های نمایشگاهی و خروج از فضاهای سنتی  نیز از اولویت های اصلی است.
نوسازی سایت نمایشگاهی و تقویت نیروی انسانی نیز از دیگر موارد دارای اهمیت است.  همه این موارد باید طی برنامه های کوتاه مدت میان مدت و بلند مدت باید برنامه ریزی و اجرایی شود.
ما باید برای دوسال آینده که دولت فعلی مستقر است برنامه ریزی داشته باشیم و ببینیم در این مقطع چه کاری را می توانیم پیش ببریم. و همچنین یک برنامه ریزی دراز مدت داشته باشیم تا ریل گذاری درستی برای ادامه مسیردر سالهای آتی انجام شود.

و صحبت پایانی جنابعالی با خوانندگان...
به هر حال این سایت و این مجموعه یکی از سرمایه های ملی کشور ماست. اعتقاد ما بر این است که این سایت به عنوان یک سرمایه ملی حفظ شود. فضا برای ایجاد وپارک و سینما در شهر زیاد است و در شهر بسیار دیده می شود سینماهایی که بلااستفاده باقی مانده اند چرا که فرهنگ استفاده تغییر کرده و سینماهای خانگی و امثالهم رواج یافته است. ولی صنعت نمایشگاهی صنعتی است که تعطیل بردار نیست و از اهمیت آن کاسته نخواسته نشد. ما باید علاوه بر تقویت نمایشگاه ها باید  برگزاری نمایشگاه ها را به سمت استاندارهای جهانی سوق دهیم و فضایی را ایجاد کنیم تا تولید کننده و فعال اقتصادی به با حضور در یک نمایشگاه به یک بازار ایده ال دست یابد. تقویت ارتباطات بین المللی حضور در مجامع بین المللی از جمله کنگره های سالانه یوفی نیز اهمیت بالایی برخوردار است. ما به عنوان نماینده ایران درBIE   و برگزار کننده اکسپوها باید حضور خود را در دیگر مجامع جدی تر کنیم و این ها فرصت هایی است نباید از آنها غافل شد چرا که تعداد اعضای ایرانی یوفی بیشترین تعداد در میان کشورهای منطقه است و باید از این امتیازات بهره برد. شرکت سهامی این آمادگی را دارد تا تفاهم و هماهنگی را ایجاد کند تا اعضای ایرانی یوفی به صورت گروهی در مجامع انجمن جهانی صنعت نمایشگاهی و دیگر مجامع بین المللی حضور یابند.